Ά Βυζαντινή περίοδος 330-824 μ.Χ.
Η πόλη της Κυδωνίας εξακολουθεί να ακμάζει και στην πρώτη Βυζαντινή περίοδο, μέχρι την αραβική κατάκτηση. Ο Χριστιανισμός διαδίδεται από τον 1ο αιώνα. Στη Σύνοδο της Σαρδικής (Σόφιας) στα 342-343, συμμετέχει και ο Επίσκοπος Κυδωνίας και μνημονεύεται συχνά σε Πρακτικά Συνόδων και Εκκλησιαστικά "Τακτικά" μέχρι τον 9ο αιώνα. Επιτύμβιες επιγραφές και τάφοι από την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη και στην περιοχή του σημερινού Ορφανοτροφείου, δείχνουν ότι εκεί βρίσκονταν τα εκτεταμένα νεκροταφεία της πόλης κατά την περίοδο αυτή. Το καλλιτεχνικό επίπεδο είναι συνήθως επαρχιακό, σε σχέση ακόμη με την ανατολική Κρήτη, όπως διαπιστώνεται από την ποιότητα των κτισμάτων και των γλυπτών. Καλύτερη είναι η ποιότητα των ψηφιδωτών δαπέδων, όπου διαπιστώνεται στενή σχέση με μνημεία της κεντρικής Κρήτης.
. |
Στην περίοδο αυτή όμως τα ενδιαφέροντα του Βυζαντίου επικεντρώνονται στην Ανατολή. Η Κρήτη όπως και όλες οι άλλες επαρχίες πέφτουν σε αφάνεια και ιστορικό λήθαργο. Το 330 μ.Χ. ο Μ. Κωνσταντίνος αποσπά την Κρήτη από την Κυρηναϊκή και την προσαρτά στην Ιλλυρία. Αργότερα η Κρήτη αποτελεί ιδιαίτερο θέμα, αυτοτελή δηλαδή διοικητική περιφέρεια κάτω από βυζαντινό στρατηγό, που κατέχει την ενδέκατη θέση ανάμεσα στους 64 αξιωματούχους του βυζαντινού κράτους. Διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο της Κρήτης εξακολουθεί να είναι η Γόρτυνα. Ο πληθυσμός της Κρήτης καθαρά ελληνικός, έχει ασπαστεί εξ ολοκλήρου τον Χριστιανισμό. Επίσης σοβαρές για την Κρήτη συνέπειες έχουν οι επιδρομές των Αράβων. Οι επιδρομές αυτές αποκρούονται με τα πενιχρά μέσα της εποχής και ματαιώνονται τα σχέδια των Αράβων. Οι αραβικές επιδρομές μαζί με τις θεομηνίες έχουν καταστροφικές συνέπειες. Συντελούν, μεταξύ των άλλων, στην παρακμή πολλών πόλεων και στις βαθιές αλλαγές στην κοινωνική και οικονομική ζωή. Η Κρήτη δεν διαθέτει ακόμα ισχυρή και οργανωμένη άμυνα κι ο βυζαντινός στόλος βρίσκεται σε αδυναμία να προστατεύσει την ευαίσθητη αυτή περιοχή.
|